Veranderingen in de Bocht van Watum bij Delfzijl
1959 – 2009

Op bovenstaande kaart is te zien dat de Bocht van Watum tussen Delfzijl en de Eemshaven sinds 1959 veel minder diep is geworden. Bij Delfzijl is de geul zelfs helemaal verdwenen. De zandplaten Hond en Paap zijn nu met het vasteland verbonden en rond laagwater lopend bereikbaar. Ook verder naar het noorden is de Bocht van Watum minder breed en minder diep geworden.

Intensief baggeren
Oorzaak van de verzanding van de Bocht van Watum is misschien het intensieve baggeren in de oostelijker gelegen Eems / Oostfriese Gaatje. Deze geul loopt parallel aan de Bocht van Watum. Daarmee wordt er ruimte gemaakt voor het vloed- en eb water. Het water kan gemakkelijk door de brede en diepe Oostfriese Gaatje stromen en ondervindt daar minder weerstand dan in de nauwe Bocht van Watum. Als in een geul op het wad of in de riviermonding de stroming vermindert, verzandt de geul.

Het Beppegat met het strandje van Bierum. Foto: ©Jur Kuipers, april 2022.

Beppegat
Het Beppegat is een inham van de Eems ten westen van de Bocht van Watum nabij Hoogwatum. De inham is ontstaan nadat na de Kerstvloed van 1717 hier de nieuwe zeedijk deels over het oude dijklichaam is gelegd, zodat de dijk hier iets naar binnen ligt ten opzichte van de omringende zeedijk[1]. Mogelijk is dit gebeurd omdat hier een kolk is ontstaan. In 1985 wordt een strandje aangelegd door de toenmalige gemeente Bierum, waarvan de restanten nog steeds zichtbaar zijn.
Volgens Ter Laan verwijst 'beppe' naar het Friese woord voor grootmoeder[2].

Op deze kaart met uitsnede zijn de 'onderdelen' van het gebied tussen Hoogwatum en Nieuwstad duidelijk aangegeven. Onder aan de kaart zien we de omgrachte boerderij Hoogwatum liggen, alsmede een markering waar het dorp Hoogwatum heeft gelegen en een gebied waar kleiwinning heeft plaatsgevonden. Daarin ligt ook een ponton als broedeiland voor vogels en een slibdepot.

Heilige Roomse Rijk
Ooit is de Bocht van Watum de diepste geul in het estuarium van de Eems geweest. Het wordt vastgesteld als de grens tussen het Heilige Roomse Rijk en de afscheidende Republiek der Nederlanden bij de vrede van Westfalen in 1648. Ook al voor 1648 is het de grens tussen Ostfriesland en de Ommelanden[3].

Volgens Duitsland loopt de grens vlak langs de kust van Nederland. Dit is aangeeven met een paarse lijn waarbij Niedersachsen Deutschland Bocht van Watum staat aangegeven. Volgens Nederland ligt de grens veel noordelijker, helemaal rechtsboven op de kaart, de grijze lijn met de zwarte streep. Ook in de Dollard ligt de grens anders dat door Nederland erkent. Het gebied wordt nog steeds betwist.

De grens met Duitsland
Tegenwoordig staat de grens tussen Nederland en Duitsland niet vast. Volgens Duitsland loopt de landsgrens door de Bocht van Watum, volgens Nederland in het midden van de hoofdgeul, het Oostfriese Gaatje [4].

Verandering in diepte in Bocht van Watum 1959 - 2009